همه چیزی درباره صافی کف پا

بسیاری از مردم با کف پای صاف خاطرات تلخ و بدی را تجربه کرده‌اند. درد و ناتوانی از پرداختن به بسیاری از ورزش‌ها. اما کف پای صاف برای برخی از آقایان خاطرات خوبی به همراه دارد که به نظرشان به تمام دردسرهایش می‌ارزد. معافیت از سربازی. شاید گمان کنید که صاف بودن کف پا مگر چه خطری دارد که ارتش با آن همه سخت‌گیری و انضباط دلش به حال گرفتاران این بیماری سوخته است. اگر چنین فکری می‌کنید حتما کف پایتان صاف نیست. چون صافی کف پا تقریبا تمام چهار ستون بدن انسان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و علایم و عوارضی را باعث می‌شود که همدردی فرماندهان نظامی را با خود همراه می‌کند.

نحوه صحیح قرارگیری 31 استخوان، 33 مفصل و 100 عضله قوس کف پا را می‌سازد که ظاهرا فقط یک قوس ساده است. اما عملکرد و اثر آن بر زندگی اسان بسیار مهم‌تر و پیچیده‌تر از آن چیزی است که تصورش را می‌توان کرد. این قوس باید هم محکم باشد تا بتواند وزن بدن را تحمل کند و هم انعطاف پذیر تا بتواند خود را با سطوح مختلف وفق دهد و اختلاف بین انسان و ربات‌های شبیه انسان را ایجاد نماید. قوس کف پا نیروهای مختلف و در راستاهای متفاوت را که از طرف زمین به بدن اعمال می‌شود، کاهش داده و اجازه ورود همه این نیروها را به بدن نمی‌دهد. اما وقتی این قوس از بین می‌رود یا کم می‌شود، نیروی مختلف وارد شده به کف پا از سد قوس کف پا گذشته و وارد کف پا و سیستم استخوان‌بندی یا همان اسکلت بدن انسان می شوند. به عبارتی با وجود نقص در قوس کف پا نیروی‌هایی که انسان روی آنها پا می‌گذارد، بر بسیاری از مفاصل و استخوان‌های بدن از نوک پا تا فرق سر اثر می‌گذارند. کف پای صاف عارضه‌ای است که در آن قوس کف پای بیمار کمتر از حد طبیعی بوده یا اصلا وجود ندارد.

از نوک پا تا فرق سر

وقتی کف پا صاف می‌شود، مهمترین علامت ظاهر صاف کف پاست که معمولا مورد توجه خود بیمار قرار نمی‌گیرد. این صاف شدن کف پا باعث تغییر محور عمودی انتقال نیرو و وزن بدن به کف پا می‌شود که مهمترین نشانه آن خمیدگی کفش خصوصا پاشنه کفش به سمت داخل است. اگر از پشت به پای چنین بیماری در حال ایستاده نگاه کنیم، پاشنه پایش بصورت پیچ خورده دیده می‌شود. البته بیمار دچار پا درد، درد در قسمت مچ پا و حتی تورم مچ پا هم می‌شود. اما آنچه معمولا بیمار را به نزد پزشک می‌کشاند عوارضی نظیر خارپاشنه، زانو درد، کمردرد و سردرد است.

صافی کف پا می‌تواند منجر به بروز التهاب در رباط‌های کف پا، التهاب تاندون آشیل و تاندون ماهیچه پشتی استخوان درشت نی، شکستگی‌های فشاری در اندام تحتانی وایجاد پینه و میخچه شود.

اسباب دردسر

کف پای صاف می‌تواند ناشی از ضعف عضلات و بافت همبند پا یا ژنتیک باشد. در بعضی موارد با گذشت زمان قوس کف پا از بین می‌رود. بتدریج و با افزایش سن، رباط پشتی استخوان درشت نی پا که در داخل مچ پا قرار دارد و جزء اصلی در حمایت از قوس پا به حساب می‌آید، دچار فرسودگی می‌شود. وجود بار بیش از حد بر این رباط سبب بروز التهاب در آن شده و منجر به فرسودگی آن می‌شود. به تدریج که این رباط دچار تخریب شد، اثر حمایتی آن بر قوس پا نیز برداشته شده و قوس کف پا به تدریج از بین می‌رود.

وجود فشار مداوم بر پا نیز می‌تواند باعث صاف شدن کف پا شود. یکی از انواع فشارهایی که باعث صاف شدن کف پا می‌شوند، استفاده دراز مدت از کفش‌های پاشنه بلند است. چاقی نیز می تواند فشار زیادی را بر قوس کف پا وارد کرده و به مرور زمان آن را صاف کند.

آسیب‌ها و ضربات مختلفی به کف پا یا مچ پا وارد می‌وند نیز می تواند باعث صافی کف پا شوند. التهاب مفصلی روماتیسمی و بیماری دیابت نیز از دیگر عوامل زیمنه ساز ابتلا به صافی کف پا هستند.

پا برهنه

اگر به پای نوزادان و شیرخواران نگه کرده باشید، حتما متوجه شده‌اید که اصولا کف پای آنها صاف است. علت این پدیده اولا چربی نوزادی در کف پاست و مهمتر این که قوس کف پا به مرور زمان تشکیل شده و با راه رفتن تکمیل می‌شود. در واقع قرار گرفتن پا روی زمین در تشکیل قوس کف پا نقش دارد. این یعنی پا برهنه راه رفتن و بازی کردن بچه‌ها خصوصا در سال‌های اولیه عمر ضامن سلامت قوس کف پای آنهاست. بر اساس نتایج تحقیقات دانشمندان، حدود 40 درصد بچه‌های زیر 5 سال، 22 درصد بچه‌های بین 5 تا 10 سال و 15 درصد بچه‌های بین 10 تا 15 سال دارای کف پای صاف هستند. اما با توجه باقی ماندن برخی از این صافی‌های کف پای کودکانه تا سنین بزرگسالی و بروز عوارض کف پای صاف، غربالگری و تشخیص و سپس اجرای تمرینات ساده و تهیه کفش‌ها و کفی‌های مخصوص برای تشکیل هر چه سریعتر قوس کف پای کامل می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.

رد پای بیماری

تشخیص کف پای صاف واضح معمولا بالینی است. یعنی با معاینه کف و مچ پا پزشک و حتی خود بیمار می تواند تشخیص دهد که کف پایش صاف است. اما ممکن است کف پا صاف شده ولی هنوز انعطاف پذیر باشد. به عبارتی هنوز به طور واضح دچار عارضه نشده و به صورت همیشگی اجزای تشکیل دهنده قوس کف پا صاف نشده‌اند. در چنین مواردی وقتی کف پا روی زمین قرار نگرفته و فشار وزن روی آن نیست نمی‌توان صافی آن را تشخیص داد. حتی گاهی در مراحل ابتدایی روند صاف شدن کف پا ظاهر قوس سالم به نظر می‌رسد و بیمار و حتی بسیاری از پزشکان نمی‌توانند صافی مختصر و اولیه کف پا را تشخیص دهند. در چنین مواردی از قدیم روش‌های خاصی برای تشخیص صافی کف پا وجود داشته است. یکی از روش‌های جالب برای تشخیص شروع روند صاف شدن کف پای بیمار، اثر کف پاست که هم می‌توان مانند اثر انگشت با کمک جوهر و استمپ آن را روی کاغذ تهیه کرد و هم به روش پزشکان قدیمی از اثر پای خیس روی زمین صاف.

امروزه با پیشرفت علم، روش دقیقی جایگزین روش‌های معمول تهیه اثر پا شده که موسوم است به اسکن کف پا. اسکن کف پا دارای صفحه‌ایست که بیمار روی آن می‌ایستد و خود این دستگاه بر اساس فشاری که پا بر صفحه حساس آن وارد کرده است، می تواند اثر پای بیمار و نیز میزان صاف بودن کف پا را تعیین کند. در واقع نه تنها می‌توان از این اسکن برای تشخیص استفاده کرد بلکه به دلیل کم هزینه بودن آن می‌توان برای غربالگری صافی کف پا سود جست. به نوعی هر فردی می تواند با مراجعه به مراکز تخصصی و انجام این اسکن، از اولین لحظه شروع صاف شدن کف پایش مطلع شود.

کفش اختصاصی

برای از بین بردن هرچه سریعتر صافی کف‌پای کودکان بهترین راه حل پا برهنه بازی کردن آنهاست. و اگر قرار است چنین کودکی کفش داشته باشد، باید کفش طبی و یا حداقل کفی طبی مخصوص تهیه شود.

برای بزرگسالان باید کفی طبی یا کفش طبی تهیه شود. باید توجه داشت که کفی‌های طبی (خاص هر بیمار) از سوی پزشک تجویز می‌شود. کفی‌های طبی مخصوص صافی کف پا برای هر بیمار از طرف پزشک متخصص تعیین و توسط کارشناسان ارتوپدی فنی و تکنسین های مربوطه و از طریق قالبگیری گچی از پای بیمار و ساخت قالب پا، ساخته می‌شوند. بسیار مهم است که کفی طبی از روی قالب پای خود شخص ساخته شود. البته امروزه در مراکز تخصصی سلامت پا، از طریق اسکن کف پا می توان بدون گچ گرفتن و تهیه قالب پا، کفی یا کفش منحصر به فرد و مختص بیمار را تهیه کرد.

اما در کنار اصلاح فیزیکی قوس کف پا از طریق کفش و کفی طبی، بیمار می تواند برای تسکین درد خود از داروهای مسکن استفاده کند. کاهش وزن برای بیمارانی که اضافه وزن دارد حتما توصیه می‌شود. انجام برخی ورزش های کششی برای کاهش درد ناحیه پا و قوزک پا و نیز تقویت عضلات قوس کف پا مفید است. ماساژ کف پا با استفاده از یک بطری که روی زمین قرار گرفته می‌تواند مفید باشد.

در موارد بسیار نادر نیز درمان‌های فوق افاقه نکرده و اصلاح قوس کف پا از طریق جراحی لازم می‌شود.

آنچه معمولا بیمار مبتلا به صافی کف پا را به نزد پزشک می‌کشاند عوارضی نظیر خارپاشنه، زانو درد، کمردرد و حتی سردرد است.

جمع آوری شده توسط دکتر رضا قلمقاش

نشانی مرکز:
تهران ، خیابان انقلاب اسلامی ، مابین خیابان فلسطین و خیابان ولیعصر، خیابان صبای جنوبی (برادران مظفر)
پلاک 9/1 بیمارستان مدائن ، مرکز جامع توان بخشی.

تلفن تماس:          
 09350304007  دکتر قلمقاش
  021-66463737   –   021-66482111

آماده همکاری با تمام ارگان های دولتی و مدارس آموزش و پرورش